Khi ta đốt cháy một tờ giấy hay khúc củi, trong chất bay lên có khí cacbonic. Quá trình đốt cháy các chất hữu cơ, quá trình thối rữa của các xác sinh vật, quá trình nung vôi, lên men rượu, men bia… đều sinh ra khí cacbonic. Trong hơi thở của các sinh vật có 4% khí cacbonic. Việc phát hiện ra khí này ở thế kỷ thứ 16 đã mở ra một ngành mới của hóa học thời bấy giờ, gọi là hóa học các chất khí.
Đây là một khí không màu, không mùi, vị hơi chua và nặng gấp rưỡi không khí. Một lít nước hòa tan gần một lít khí cacbonic ở điều kiện thường. Khi hòa tan trong nước nó truyền cho nước vị chua nhẹ. Bởi vậy một công dụng rất phổ biến của khí cacbonic là nén vào các đồ uống như nước hoa quả, cocacola, nước khoáng, bia…
Khí cacbonic không duy trì sự sống và sự cháy. Lợi dụng tính chất này người ta dùng khí cacbonic để dập tắt đám cháy và nén khí cacbonic vào những chất lỏng dễ bắt lửa để bảo quản chúng.
Khi nén người ta được tuyết cacbonic (còn gọi là nước đá khô) dùng làm chất làm lạnh, bảo quản thực phẩm. Nó có khả năng làm lạnh gấp đôi nước đá thường và khác với nước đá thường ở chổ khi bay hơi không để lại gì cả.
Trong công nghiệp, khí cacbonic là nguyên liệu đầu để sản xuất soda, một nguyên liệu không thể thay thế được trong công nghiệp thủy tinh, và là nguyên liệu trung gian để sản xuất phân đạm urê.
Khí quyển của trái đất chứa 0,03% thể tích khí cacbonic. Tuy không độc nhưng khi hàm lượng vượt quá 4% nó có hại cho sức khỏe, vì tan nhiều trong máu, tác dụng lên trung ương thần kinh. Khi hàm lượng cao hơn nữa, nó gây rối loạn các hoạt động của cơ thể. Khí quyển có 10% khí cacbonic sẽ làm người nhanh chóng bị mất trí và có thể chết vì ngừng thở.
Phân tử
Động vật hít thở oxy từ không khí, dùng oxy đốt cháy các chất dinh dưỡng ở trong cơ thể thành khí cacbonic và nước. Nhiệt phát sinh trong quá trình đốt chấy cung cấp năng lượng cho cuộc sống sinh vật. Như vậy trong quá trình sống động vật hấp thụ oxy của khí quyển và thải khí cacbonic, nhờ vậy đã bù đắp lại quá trình hấp thụ khí cacbonic, và thải khí oxy của thực vật. Vì thế hàng triệu năm nay hàm lượng tring bình của khí cacbonic trong khí quyển không thay đổi đáng kể (0,03% thể tích). Khí quyển của sao kim, một hành tinh gần trái đất nhất thiếu oxy và hơi nước nhưng lại có nhiều khí cacbonic hơn. Có lẽ sao kim gần giống với trái đất chúng ta ở thời đại chưa có thảm thực vật.
Tuy không màu, nghĩa là không hấp thụ các tia sáng mặt trời ở trong vùng bức xạ nhiệt. Khí cacbonic cũng như hơi nước để cho các bức xạ nhiệt từ mặt trời đến mặt đất có bước sóng dưới 12.000 nm đi qua khá dê dàng nhưng lại hấp thụ mạnh những bức xạ phản hồi từ mặt đất có bước sóng trên 14.000 nm rồi phát trả lại mặt đất, làm cho trái đất ấm lên. Nếu trong khí quyển mà chúng ta đang sống không có khí cacbonic thì nhiệt độ ở mặt đất thấp hơn hiện tại . Ngược lại, nếu hàm lượng khí cacbonic trong khí quyển tăng lên gấp đôi so với hiện tại thì nhiệt độ ở mặt đất tăng thêm . Trong các thời đại địa chất xa xưa, khí quyển chứa rất nhiều khí cacbonic hơn nên nhiệt độ trung bình hàng năm ở trên mặt đất cao hơn hiện tại . Như vậy, về mặt hấp thụ bức xạ, lớp khí cacbonic và hơi nước trong khí quyển giống như lớp thủy tinh trong nhà kính trồng cây. Do đó, hiện tượng làm cho trái đất ấm lên được gọi là hiệu ứng nhà kính.
Cần chú ý rằng nhiệt độ mặt đất chỉ cần nâng lên đã gây ảnh hưởng bất lợi cho sản xuất lương thực của thế giới. Lúc đó cùng lúa mì ở vĩ độ Bắc sẽ dời chuyển dần từ Liên xô cũ và Canada đến Bắc cực, nghĩa là từ vùng đất phì nhiêu đến cùng đất cằn cỗi. Năng suất sinh học của đại dương sẽ giảm xuống.
Việc phá hoại rừng và việc sử dụng nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện cũng như các nhà máy khác không gây ảnh hường đáng kể đến hàm lượng oxy trong khí quyển nhưng lại ảnh hưởng chồng chất đến việc tăng hàm lượng khí cacbonic làm hiệu ứng nhà kính tăng lên. Mặc dù trong danh sách các chất khí gây ô nhiễm môi trường người ta không nói đến khí cacbonic, nhưng nó có liên quan rất mật thiết đến môi trường. Có thể nói hiểm họa khí cacbonic đối với môi trường không kém gì hiểm họa của cuộc chiến tranh hạt nhân. Chiến tranh hạt nhân có thể ngăn chặn, có lẽ nào hiện tượng tăng khí cácbonic trong khí quyển lại không thể hạn chế được.
![[A]1 [C]lub](https://2img.net/s/t/13/21/28/i_logo.jpg){kind=logo}
Wed Aug 27, 2008 11:19 pm
